กรอบแนวคิด หลักการ กฎหมายคุ้มครองผู้เสียหายจากบริการสาธารณสุข

โดย เครือข่ายผู้เสียหายทางการแพทย์
เครือข่ายศูนย์ประสานงานหลักประกันสุขภาพ ภาคประชาชน
มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค

วัตถุประสงค์ ๑

• เพื่อชดเชยผู้ได้รับความเสียหายจากการใช้บริการสาธารณสุข
• ครอบคลุมบุคคลที่ใช้บริการจากสถานพยาบาลที่เปิดดำเนิน การอย่างถูกต้องตามกม. (รวมร้านยาและสถานพยาบาลที่ไม่มีแพทย์)
• ครอบคลุมรายการการชดเชยที่ผู้เสียหายพึงได้รับตามกม.แพ่ง แต่มีเพดานวงเงิน (และอาจจะรวมการชดเชยค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลหากความเสียหายเกิดขึ้นไม่สามารถใช้จากระบบประกันสุขภาพที่มีอยู่)
• ชดเชยทั้งการบาดเจ็บกรณีทั้งเหตุสุดวิสัย (mishap) หรือเกิดจากความผิดพลาดทางการแพทย์ (medical error) โดยไม่จำเป็นต้องพิสูจน์ความผิด

วัตถุประสงค์ ๒

• เพื่อลดการฟ้องร้องของผู้ป่วยต่อแพทย์และสถานพยาบาล และความขัดแย้งในปัจจุบัน
  - ไม่จำกัดสิทธิในการฟ้องร้องทางแพ่ง แต่ไม่จ่ายเงินจนกว่าคดีจะสิ้นสุด
  - ไม่เกี่ยวข้องกับความผิดในคดีอาญา
  - การมีบทเฉพาะการให้ครอบคลุมบุคคลที่ดำเนินการฟ้องร้องต่อแพทย์หรือสถานพยาบาล(ใช้สิทธิทางศาลในปัจจุบัน)ให้สามารถใช้กระบวนตามกฎหมายนี้ได้ภายใน ๑๒๐ วัน

วัตถุประสงค์ ๓

• เพื่อสนับสนุนการยกระดับมาตรฐานการรักษา และเพื่อความปลอดภัยผู้ป่วย (patient safety) ในระยะยาว
  - การจัดทำ non punitive error report โดยสถานพยาบาลที่มีผู้ร้องขอค่าชดเชย
  - การตรวจสอบข้อมูลเพิ่มเติมโดยคณะกรรมการ (claim panel) เพื่อสรุปความเกี่ยวข้องกับการใช้บริการ
  - การเผยแพร่ข้อมูลกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อการป้องกัน
  - การใช้เงินกองทุนเพื่อส่งเสริมสนับสนุนการเรียนรู้ระหว่างสถานพยาบาลและประชาชน

ที่มาของเงินกองทุน

• เงินสมทบจากสถานพยาบาลเอกชน โดยเรียกเก็บเมื่อต่อทะเบียนใบอนุญาตประจำปี
• เงินสมทบจากกองทุนประกันสุขภาพแห่งชาติ ตามมาตรา ๔๑ (ถ่ายโอนภารกิจการดำเนินงานเดิมมายังกองทุนใหม่)
• งบประมาณประจำปี
• กรณีการเก็บจากสถานพยาบาลเอกชน อาจจะจัดเก็บตาม experience rate และโอกาสเสี่ยง

กลไกบริหาร

• บริหารโดยหน่วยงานรัฐที่จัดตั้งขึ้นตาม กม. มีคณะกรรมการฯ เป็นผู้กำหนดนโยบาย มีบุคคลที่ได้รับการยอมรับเป็นกรรมการ
• การจ่ายเงินค่าชดเชยจะแบ่งเป็นอย่างน้อย ๒ ขั้นตอน
  - ขั้นตอนแรก: การช่วยเหลือเบื้องต้น เมื่อสามารถพิสูจน์ได้ว่าเกี่ยวข้องกับการใช้บริการและเข้าหลักเกณฑ์
  - ขั้นตอนที่สอง: การชดเชยความเสียหาย จ่ายหลังการประเมินรายละเอียดความเสียหาย และอาจมีการเจรจากับผู้ป่วย/ญาติเพื่อให้เกิดความเหมาะสมในการชดเชย (จำนวนเงินที่ชดเชยอาจทยอยจ่ายเป็นงวดๆ ให้สอดคล้องกับความจำเป็นของผู้ป่วย/ญาติ)

ขั้นตอนการขอเงินชดเชยฯ

• ผู้เสียหาย/ทายาทยืนคำร้องเพื่อขอเงินชดเชยภายในระยะเวลาไม่เกิน ๓ ปี หลังทราบความเสียหาย
• คณะอนุกก. พิจารณาคำร้องรับเรื่องและพิจารณาให้แล้วเสร็จภายใน ๓๐ วัน
  - หากเป็นผู้เสียหายตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด ให้มีสิทธิได้รับเงินช่วยเหลือเบื้องต้นตามอัตราที่กำหนด
• คณะอนุกก. ประเมินค่าชดเชยความเสียหาย ดำเนิน การให้แล้วเสร็จภายใน ๖๐ วัน
  - ก่อนจ่ายเงินให้มีการจัดทำสัญญาชดใช้เงินคืนกรณีฟ้องต่อศาล
• หากไม่พอใจผลการตัดสินสามารถอุทธรณ์ใน ๓๐ วัน

หลักเกณฑ์เบื้องต้นในการจ่ายเงินชดเชยความเสียหาย

• ความเสียหายเกิดจากการใช้บริการสาธารณสุข
  - ไม่ครอบคลุมความเสียหายที่เกิดจากพยาธิสภาพของโรค
  - ไม่ครอบคลุมความเสียหายเล็กน้อย
• เงินชดเชยครอบคลุม
  - ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล (ในส่วนที่ไม่คุ้มครองโดยระบบประกันสุขภาพ)
  - ค่าขาดประโยชน์ทำมาได้
  - ค่าชดเชยความทุกข์ทรมานทางจิตใจที่เป็นผลโดยตรงจากความเสียหายทางร่างกาย
  - ค่าชดเชยกรณีพิการ ทุพพลภาพ ค่าชดเชยกรณีเสียชีวิต ค่าชดเชยกรณีการขาดไร้อุปการะ